فیلر شمع خودرو: تنظیم دقیق فاصله برای احتراق بهینه

فیلر شمع خودرو یا موتور سیکلت، عملی حیاتی است که تأثیر مستقیمی بر عملکرد شمع و در نهایت، کارکرد کلی موتور وسیله نقلیه دارد. اهمیت تنظیم فیلر شمع به حدی است که اگر این تنظیم به درستی انجام نشود، می‌تواند عملکرد موتور و خودرو را تحت تأثیر قرار دهد. این مقاله به بررسی جامع مفهوم فیلر شمع، اهمیت آن، نحوه تنظیم، و عواقب ناشی از تنظیم نادرست آن بر اساس اطلاعات موجود می‌پردازد.

۱. فیلر شمع چیست؟

قبل از پرداختن به جزئیات فیلرگیری، لازم است با مفهوم واژه “فیلر” آشنا شویم. واژه فیلر از ریشه لاتین FILL آمده و به معنای پر کردن یا اضافه کردن است. در حوزه صنعت خودروسازی، وقتی از فیلر کردن صحبت می‌شود، منظور تنظیم فاصله بین دو لبه از یک قطعه است. به عنوان مثال، فیلر کردن سوپاپ‌ها به معنای تنظیم فاصله سوپاپ با میل بادامک است. همچنین، در خودروهای قدیمی که از سیستم‌های جرقه‌زنی کوئل دلکو استفاده می‌کردند، به تنظیم میزان پلاتین‌ها اصطلاحاً فیلر پلاتین گفته می‌شد.

در مورد شمع خودرو و موتور سیکلت، منظور از فیلر کردن، تنظیم فاصله الکترود مثبت (مرکزی) و الکترود منفی (Ground) شمع است. این فاصله که به آن “گپ شمع” نیز گفته می‌شود، یک شکاف بسیار حیاتی است که قوس الکتریکی یا “جرقه” باید در ولتاژ مناسب در آن رخ دهد تا مخلوط سوخت و هوا در محفظه احتراق داخلی موتور مشتعل شود. تنظیم این فاصله جرقه به طور صحیح را “فیلر” شمع می‌گویند.

۲. اهمیت تنظیم صحیح فیلر شمع

شمع یکی از لوازم یدکی مهم خودرو است و تنظیم دقیق آن از اهمیت بالایی برخوردار است. فاصله فیلر شمع مستقیماً بر محدوده حرارتی جرقه تأثیر می‌گذارد که برای مشتعل کردن مخلوط سوخت و هوا در محفظه احتراق ضروری است و به صورت خودکار عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

الف. تعیین اندازه استاندارد توسط خودروساز

شرکت‌های خودروسازی بر اساس پارامترهای مختلفی، اندازه استاندارد فیلر شمع را برای هر خودرو تعیین می‌کنند. این پارامترها شامل:

1. نوع موتور (انژکتور یا کاربراتور بودن).
2. نوع کوئل.
3. حجم سیلندر خودرو.
4. مپ ایسیو (ECU).

خودروسازان تمام پارامترهای مورد نیاز را در نظر می‌گیرند و یک عدد خاص را برای فیلر شمع هر خودرو توصیه می‌کنند که صاحبان خودرو (در صورتی که خودرو استاندارد باشد) باید هنگام خرید یا سرویس شمع به آن مراجعه کرده و طبق آن عمل کنند.

ب. ارتباط فیلر با زمان‌بندی احتراق (آوانس و ریتارد)

یکی از دلایلی که اندازه فیلر توسط خودروسازان تعیین می‌شود، ارتباط آن با زمان‌بندی احتراق، شامل مفاهیم آوانس و ریتارد است. آوانس به معنای زود انجام دادن یک عمل و ریتارد به معنای دیر انجام دادن آن است.

هنگام تولید خودرو، زمان خاصی برای تمام عملگرهای احتراق در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، اگر ورودی هوا یا سوپاپ هوا در حالت آوانس، جرقه کوئل در حالت آوانس، و سوپاپ دود در حالت ریتارد قرار بگیرد، نیاز است که جرقه شمع بسیار سریع انجام شود، که این به معنای این است که فیلر شمع باید کم باشد. این اعداد معمولاً زیر یک میلی‌متر، مانند ۰.۹ یا ۰.۸ میلی‌متر هستند.

برعکس، اگر خودروساز برنامه دیگری در تولید موتور داشته باشد، یا اگر خودرو دارای چهار سوپاپ در سیلندر باشد (مانند موتورهای ۱۶ سوپاپ ایرانی TU5)، برنامه خودروساز عوض می‌شود.

ج. محدودیت‌های کوئل

کمیت دیگری که می‌تواند تأثیرگذار باشد، توان کوئل برای پاسخگویی به مقدار فیلر است. ممکن است موتوری با فیلر ۱.۱ سازگار باشد، اما کوئل توان پاسخگویی به این مقدار فیلر را نداشته باشد و تحت بار بسوزد. بنابراین، خودروساز با در نظر گرفتن این پارامترها، فیلر مناسب را توصیه می‌کند.

۳. پیامدهای فیلر شمع نادرست

تنظیم نادرست فاصله فیلر می‌تواند منجر به مشکلات عملکردی جدی شود، از جمله سوختن ناقص موتور، کاهش قدرت، و ناکارآمدی سوخت.

الف. فیلر بزرگتر از حد استاندارد

“فیلر بزرگتر یعنی جرقه بزرگتر و نیاز به زمان بیشتر برای انجام آن جرقه”. اگر فاصله فیلر بیش از حد گسترده باشد، جرقه ضعیف می‌شود و انرژی کافی برای شروع احتراق را نخواهد داشت، که منجر به اشتعال ناقص سیلندر (Misfire) می‌شود. این حالت ممکن است به صورت کاهش قدرت موتور و ناکارآمدی سوخت ظاهر شود.

در موتورهای دارای فیلر بزرگتر از حد استاندارد، مصرف سوخت بالا رفته و لرزش موتور مشاهده خواهد شد. با این حال، می‌تواند در دور موتورهای بالا، شتاب خوبی به خودرو دهد.

در صورتی که فیلرگیری شمع بیشتر از حد مجاز باشد، ممکن است باعث سوختن کویل یا افزایش طول جرقه و حتی آوانس (جلو انداختن زمان جرقه) شود. افزایش طول جرقه به این معنی است که احتمال خاموش شدن جرقه در سرعت‌های بالاتر از بین می‌رود و زمانی برای تشکیل شدن جرقه وجود ندارد. همچنین، با زیاد کردن فاصله گپ شمع، از عمر شمع کاسته می‌شود.

به عنوان مثال، برای موتوری که اندازه استاندارد فیلر آن ۰.۷۵ میلی‌متر است، استفاده از شمع با فیلر ۱.۱ میلی‌متر باعث می‌شود موتور به درستی عمل نکند، مصرف سوخت بالا برود و لرزش موتور ایجاد شود.

ب. فیلر کوچکتر از حد استاندارد

“فیلر کوچکتر یعنی جرقه کوچکتر در زمان کمتر”. اگر فیلر شمع برای جرقه خیلی کوچک باشد، فضای کافی برای مخلوط سوخت و هوا بین الکترود منفی و الکترود مرکزی وجود نخواهد داشت، یا به عبارت بهتر، تعداد مولکول‌های سوخت و هوا در این فاصله بسیار اندک خواهد بود. در نتیجه، هنگامی که شمع جرقه می‌زند، این احتمال وجود دارد که هیچ چیز مشتعل نشود و شعله اولیه تشکیل نگردد.

اگر فیلرگیری کمتر از حد مجاز صورت گیرد، قدرت جرقه کمتر می‌شود. در این حالت، شاهد دوده زدن شمع خواهیم بود. اگر شمع‌ها دارای شکاف باریک (فیلر نزدیک) باشند، جرقه ناکارآمد یا ضعیفی تولید می‌کنند و منجر به کاهش راندمان سوخت و عملکرد موتور می‌شوند. این موضوع می‌تواند منجر به دور درجای نامناسب، رسوب شمع، و صدای تق تق از موتور شود.

به عنوان مثال، برای خودرویی مانند هیوندا آزرا که فیلر توصیه شده برای آن ۱.۱ میلی‌متر است، اگر از شمع با فیلر ۰.۸ میلی‌متر استفاده شود، این خودرو در دور موتورهای بالا، موتور به خوبی کار نمی‌کند و اصطلاحاً خفه می‌کند.

ج. شرایط خاص موتورها

در موتورهای با تراکم بالاتر یا موتورهای دارای القای اجباری (مانند توربوشارژر) که فشار بیشتری در محفظه احتراق دارند، احتراق سخت‌تر است. فشار بیشتر سیلندر به معنای مخلوط سوخت و هوای متراکم‌تر است که برای احتراق به ولتاژ بالاتری نیاز دارد. همچنین موتورهای با دور موتور بالا (RPM بالا) به ایسیو زمان کمی برای ایجاد جرقه محکم می‌دهند. در تمام این موارد، فیلر شمع باید به اندازه‌ای باشد که جرقه‌ای با انرژی کافی بوجود آید.

۴. فواصل فیلر شمع برای خودروهای مختلف

خودروسازان برای هر نوع موتور، اندازه فیلر شمع خاصی را تعیین می‌کنند. فاصله دهانه شمع خودرو در عملکرد آن تأثیر مهمی دارد.

• ماشین‌های سواری استاندارد: فاصله دهانه شمع معمولاً بین ۰.۶۵ تا ۰.۸ میلی‌متر است.
• سیستم‌های انژکتوری: این فاصله بین ۰.۹ تا ۱ میلی‌متر است.
• خودروهای پیکان: فیلر شمع بین ۰.۰۷ میلی‌متر تا ۰.۱۸ اینچ بوده است.
• موتور خیابانی استاندارد (کوئل احتراق با توزیع کننده): ۰.۸ دهم میلی‌متر.
• موتورهای تقویت شده (کوئل احتراق با توزیع کننده): ۰.۷ دهم میلی‌متر.
• سیستم جرقه زنی بدون توزیع کننده (کوئل روی شمع): تا ۱.۵ میلی‌متر.

د. فیلرهای خاص موتورهای رایج (برخی مثال‌ها)

منابع، فیلرهای توصیه شده برای برخی خودروهای رایج را ذکر کرده‌اند:

• موتور ملی EF7: فیلر توصیه شده توسط خودروساز برابر ۰.۷۵ یا ۰.۸ میلی‌متر است.
• هیوندا آزرا، توسان، سانتافه: فیلر توصیه شده ۱.۱ میلی‌متر است.
• پژو ۲۰۶ تیپ ۲: استاندارد ۰.۹ دهم میلی‌متر است. به صورت تجربی، فیلر ۱.۶ میلی‌متر می‌تواند شتاب اولیه بسیار شگفت‌آوری ایجاد کند.
• پژو ۲۰۶ تیپ ۵ و ۲۰۷ ایرانی: برای کوئل کروز ۱.۱ دهم میلی‌متر و برای کوئل والئو ۰.۹ دهم میلی‌متر است. استفاده از شمع کونیک پایه بلند (شمع مزدا ۳ نیو) با فیلر تقلیل یافته به ۱.۱ میلی‌متر (از استاندارد ۱.۳ میلی‌متر مزدا) باعث شتاب اولیه شگفت‌آوری می‌شود.
• پژو ۴۰۵ ۱۸۰۰ سی سی XU7: ۰.۹ دهم میلی‌متر در شمع نیکل ساده و ۰.۹۵ میلی‌متر در شمع سوزنی.
• رنو ال ۹۰: ۰.۹ دهم میلی‌متر در شمع نیکل ساده مانند شمع برو Z193.
• رنو مگان: ۰.۸ دهم میلی‌متر.
• موتورهای گازسوز سواری (مانند XU7P دوگانه سوز و EF7 معمولی): ۰.۷ دهم تا ۰.۸ دهم میلی‌متر.
• خودروهای ریمپ شده (Remapped): برای این خودروها، فیلر مناسب باید طبق برنامه پاشش سوخت و زمان‌بندی سوپاپ‌ها پیشنهاد شود و بهتر است از مشاوره کارشناسان استفاده شود. مثلاً برای کوییک ریمپ شده، فیلر ۰.۸ میلی‌متر توصیه شده است.

ه. فیلر در موتورهای توربو و عملکرد بالا

• دنا پلاس توربو: ۰.۸ دهم میلی‌متر.
• شاهین توربو: ۰.۸ دهم تا ۰.۹ دهم میلی‌متر با استفاده از شمعی با خصوصیات ۴ میل پروجکشن الکترود مرکزی و بیشتر به صورت شرود (چون موتور توربو است، انتخاب شمع شرود بهتر از پروجکشن تنها است). این کار کمی به سوخت اضافه می‌کند، اما ماشین را از حالت تنبلی خارج می‌سازد.

و. فیلر شمع موتور سیکلت

شمع ماشین عامل اصلی تولید احتراق و جرقه در موتور سیکلت و خودرو است. اندازه فیلر شمع موتور سیکلت معمولاً بین ۰.۸ تا ۱ میلی‌متر است. در این فاصله، دهانه شمع موتور سیکلت بهترین عملکرد دمایی را بین ۴۵۰ الی ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد خواهد داشت.

۵. نحوه فیلرگیری شمع (تنظیم گپ)

فیلرگیری شمع باید توسط افراد متخصص و مکانیک‌های کاربلد انجام شود. فیلر بسیار بسیار حساس است و کوچکترین بی‌دقتی می‌تواند به عملکرد آن آسیب برساند.

الف. ابزارهای فیلرگیری

برای گرفتن فیلر شمع می‌توان از انواع آچارهای مخصوص استفاده کرد. این ابزارها شامل:

1. آچارهای مخصوص انبری: برای تنظیم فیلرهای خیلی کوچک (مانند ۰.۴، ۰.۵ و ۰.۶ میلی‌متر) و همچنین فیلرهای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. آچار فیلر سکه‌ای (Coin Gap Gauge): از رایج‌ترین انواع آچارها هستند. این ابزار شبیه یک سکه دلار نقره‌ای با علامت‌گذاری در امتداد لبه‌ها است که استفاده از آن در وسایل ساده راحت‌تر است و به الکترود شمع آسیب نمی‌زند.
3. آچار فیلر صفحه‌ای (Plate Gap Gauge/Feeler Gap Gauge): که در ایران نیز بسیار رایج هستند. این گیج‌ها از نوارهای فلزی کالیبره شده با ضخامت‌های متفاوت تشکیل شده‌اند و شبیه یک چاقوی جیبی هستند.
4. فاصله سنج حلقه سیم (Wire Loop Gauge): شبیه یک دلار نقره‌ای است که چندین حلقه سیم با ضخامت‌های مختلف به لبه بیرونی متصل شده و ممکن است یک قلاب برای تنظیم شکاف داشته باشد.

ب. مراحل گام به گام تنظیم فیلر

قبل از شروع فیلرگیری، مطمئن شوید که شمع مناسب موتور خود را در اختیار دارید.

1. بررسی اولیه و تمیزکاری: ابتدا شمع را بررسی کنید. اگر شمع کارکرده است، ممکن است در اطراف چینی مرکزی کثیفی وجود داشته باشد. در این صورت، با استفاده از یک برس سیمی و حرکات ملایم، شمع‌های کارکرده را تمیز کنید و هرگز از مواد ساینده استفاده نکنید. البته، اگر درجه گرمایی شمع و سوزن‌های انژکتور درست باشند، کثیفی روی چینی و الکترود مرکزی ایجاد نمی‌شود.
2. اندازه‌گیری و ارزیابی: اندازه دقیق فیلر مطلوب (بر اساس دفترچه راهنمای خودرو) را در نظر بگیرید. تیغ فیلر با اندازه مورد نیاز را بین دو الکترود قرار دهید.
   • اگر تیغ نتواند قرار بگیرد، فاصله باید بزرگتر شود.
   • اگر تیغ (با اندازه صحیح) بدون تماس با الکترودها عبور کند، فیلر بسیار گسترده است و باید کاهش یابد.
   • نکته کلیدی این است که اگر گپ ۰.۸ دهم میلی‌متر مد نظر باشد، تیغ ۰.۷۵ صدم باید به راحتی و تیغ ۰.۸ دهم باید به سختی و سفتی بین دو الکترود حرکت کند.
3. تنظیم الکترود منفی: برای تنظیم فاصله (کوچکتر کردن فیلر)، باید به آرامی ضربه‌های کوچکی به الکترود منفی شمع بزنید تا فاصله به اندازه مورد نظر برسد. این کار می‌تواند با استفاده از یک انبر دم باریک انجام شود. یا با قرار دادن شمع در دستگاه مخصوص و گذاشتن تیغ فیلر ۷ دهم (اگر هدف ۰.۸ دهم است) بین الکترودها و سفت کردن آرام گیره برای خم شدن الکترود منفی.
4. بزرگتر کردن فیلر: برای افزایش فاصله، الکترود منفی (Ground) را به آرامی خم کنید تا شکاف مناسب شود. (در روش دستی و بدون ابزار، می‌توان از سکه برای فشار دادن الکترود منفی به بیرون استفاده کرد).
5. بررسی مجدد: تنظیم را تکرار کنید تا تیغ فیلر به سفتی بین دو الکترود حرکت کند. باید در نظر داشت که نباید الکترود منفی را بیش از سه بار تنظیم کرد، زیرا ممکن است آسیب ببیند. همچنین نباید به الکترود مرکزی یا عایق سرامیکی آن نیرویی وارد شود و نباید الکترود منفی را بیش از ۰.۲ دهم میلی‌متر در هر دو جهت خم کرد.

ج. نکات مهم هنگام نصب شمع‌ها

• تساوی فیلر شمع‌ها: در خودروهای چهار سیلندر، تک تک شمع‌ها باید فیلر برابر داشته باشند. کوچکترین تفاوت در فیلر هر شمع می‌تواند عملکرد کلی موتور را مختل کند.
• نصب صحیح: فیلر شمع بسیار حساس است و پرتاب کردن شمع به داخل سرسیلندر و سپس محکم کردن آن با بوکس، کاری بسیار اشتباه است. این حرکت باعث به هم خوردن فیلر دهانه شمع شده و در آینده باعث ریپ زدن خودرو می‌شود. هنگام نصب شمع جدید، باید از آچار گشتاور (تورک متر) برای سفت کردن شمع در سرسیلندر استفاده شود.

د. فیلرگیری بدون ابزار (روش‌های اضطراری)

در شرایطی که ابزار فیلر شمع در دسترس نیست، می‌توان از روش‌های دستی استفاده کرد، هرچند که این کار اصولاً توصیه نمی‌شود.

• استفاده از سکه: اندازه یک سکه معمولی ۱.۳ میلی‌متر است. اگر فاصله پیشنهادی با این اندازه مطابقت داشته باشد، می‌توان از سکه به عنوان فیلر استفاده کرد. سکه به آرامی بین شکاف دو الکترود لغزانده می‌شود.
• استفاده از پیچ گوشتی: برای کاهش اندازه شکاف، می‌توان از انتهای پشتی پیچ گوشتی استفاده کرد تا الکترود زمین را به آرامی به داخل خم کند.

هشدار: این روش‌ها به هیچ وجه برای شمع‌های گران قیمت پلاتینیوم یا ایریدیوم توصیه نمی‌شود، زیرا نوک الکترود مرکزی آن‌ها بسیار ظریف است و با فشار زیاد به راحتی می‌شکند و آسیب جدی به شمع وارد می‌کند.

۶. فیلر شمع‌های سوزنی و پیشرفته

الف. قابلیت فیلرگیری شمع‌های سوزنی (ایریدیوم/پلاتینیوم)

پاسخ به این سوال که آیا شمع‌های سوزنی قابلیت فیلرگیری دارند، آری است. اما نکته کلیدی این است که باید تجربه کافی داشت و در زمان فیلر کردن دقت کرد که سوزن الکترود آسیب نبیند. شمع‌های پلاتینیومی یا ایریدیومی دارای یک الکترود مرکزی ظریف هستند که ممکن است توسط ابزار تیغ فیلر آسیب ببیند، بنابراین برای تنظیم آن‌ها نیاز به ابزار مناسب و دقت بالا است.

ب. فیلر افقی و عمودی

قابلیت فیلرگیری به نوع فیلر (گپ) شمع بستگی دارد.

• فیلر عمودی: یعنی جفت الکترود شمع در راستای محور عمودی قرار دارد.
• فیلر افقی: یعنی جرقه در راستای محور افقی است.

شمع‌هایی مانند شمع‌های خرچنگی (که فیلر آن‌ها افقی است) قابلیت فیلرگیری ندارند و نمی‌توان آن‌ها را با آچارهای معمولی فیلر کرد. فیلر این نوع شمع‌ها فقط توسط سازندگان شمع و خودرو انجام می‌گیرد و در صورت به هم خوردن فیلر، تنظیم مجدد آن‌ها ممکن نیست.

۷. بازرسی و نگهداری شمع

الف. عمر مفید و بازه بررسی

شمع یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم احتراق است و عمر مفید مشخصی دارد. به طور متوسط، هر شمع در بازه ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار کیلومتر عملکرد مناسبی دارد. با این حال، باید در نظر داشت که پس از این بازه کارکرد، شمع باید بعد از هر ۵ هزار کیلومتر بررسی شود.

ب. بررسی عوامل ظاهری شمع

ظاهر شمع می‌تواند نشانه‌های مهمی از عملکرد موتور را به ما بدهد:

1. حالت نرمال: در حالت نرمال، الکترودها به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای هستند. در این شرایط، گرمای شمع درست و دقیق است و عملکرد موتور نیز به خوبی انجام می‌شود. در حالت نرمال، هیچ رسوب یا سرب و آلیاژ اضافه‌ای در روغن موتور سیکلت وجود ندارد و احتراق به صورت کامل انجام می‌شود.
2. دوده یا کربن: در صورتی که دهانه شمع دوده یا کربن گرفته باشد، به این معنی است که شمع در موتور سرد باقی مانده و حرارت آن بالا رفته است. همچنین، فیلرگیری کمتر از حد مجاز می‌تواند باعث دوده زدن شمع شود.
3. سولفات زدن پایه شمع: این نشان می‌دهد که شمع در داخل سیلندر خودرو سرخ شده، در حالی که ارزش حرارتی کمی دارد. در این حالت، باید از شمعی با ارزش حرارتی بالاتر استفاده شود.
4. ضعف جرقه: اگر حس می‌کنید جرقه شمع ضعیف شده است، باید میزان روغنی بودن و رسوب گرفتن آن را بررسی کنید.
5. شمع فرسوده: روی شمع فرسوده شده، الکترود مرکزی (که قبلاً یک میله استوانه‌ای بود) یک برآمدگی تیره خواهد بود و الکترود زمین دیگر لبه‌های مربعی نخواهد داشت. با فرسایش شمع، گپ شمع بازتر می‌شود و تشکیل جرقه را سخت‌تر می‌کند. عایق سرامیکی شمع‌های قدیمی نیز ممکن است به دلیل رسوبات احتراق کربن و اشباع سوخت آسیب ببیند و منجر به جرقه ضعیف‌تری شود.

ج. اهمیت بررسی گپ شمع نو

ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا باید فیلر شمع نو را اندازه‌گیری کرد، در حالی که تولیدکنندگان آن را تنظیم کرده‌اند. سه دلیل اصلی برای این کار وجود دارد:

1. تفاوت‌های تولیدی: اگرچه تولیدکنندگان سعی می‌کنند شمع‌ها را در محیط تولید انبوه یکسان تولید کنند، اما تفاوت‌های قابل تحمل و طبیعی وجود خواهد داشت.
2. آسیب حین حمل و نقل: تا زمانی که شمع به دست مصرف کننده نرسد، هیچ راهی برای تست و بررسی آن از زمان ساخت در کارخانه وجود ندارد. ممکن است در طی مسیر حمل، اتفاقاتی افتاده باشد و گپ شمع به هم خورده باشد.
3. کاربردهای متفاوت موتورها: یک شمع یکسان ممکن است برای بسیاری از موتورهای مختلف مشخص شده باشد، اما هر موتور ممکن است به اندازه فیلر متفاوتی نیاز داشته باشد. برای مثال، یک شمع جدید ممکن است برای موتور V6 فیلر کارخانه‌ای داشته باشد، اما اگر همان شمع در یک موتور V8 استفاده شود، ممکن است نیاز به فیلرگیری مجدد داشته باشد..

8. کد حرارتی شمع

شمع خودرو انواع مختلفی دارد و یکی از پارامترهای مهم دسته بندی آن کد حرارتی شمع است. هر شمعی با یک کد حرارتی مشخصی درجه بندی می‌شود که این عدد نشان دهنده حرارت ایجاد شده در مرحله آخر کار شمع یعنی احتراق پس از جرقه زنی و میزان مقاومت آن در برابر این حرارت است. در واقع این میزان حرارت و دمای شمع باید مقداری باشد که هنگام عملکرد موتور موجب احتراق زود هنگام نشود. یعنی شمع باید تا زمان یونیزه شدن کامل گازهای سیلندر دما را کنترل کند. از طرفی این میزان حرارت باید در حدی باشد که از رسوب روی الکترود های شمع جلوگیری کند.

این پارامتر بازه حرارتی نیز گفته می‌شود و میزان حرارتی است که شمع از طریق بدنه خود به بیرون سیلندر انتقال می‌دهد.

کد حرارتی شمع با یک عدد مشخص می‌شود و در کد فنی آن نوشته می‌شود. برندهای مختلف شمع نوع شمع های خود را از لحاظ کد حرارتی مشخص می‌کنند و در یک طیف حرارتی قرار میدهند. بر اساس این کد شمع های خودرو به سه دسته تقسیم می‌شوند.

1. شمع سرد
2. شمع نیمه گرم
3. شمع گرم

نتیجه‌گیری

تنظیم فاصله دهانه شمع، چه برای خودرو و چه برای موتور سیکلت، یک اقدام کلیدی در حفظ سلامت موتور و بهینه‌سازی عملکرد آن است. فیلر شمع مستقیماً بر احتراق، مصرف سوخت، شتاب و لرزش موتور تأثیر می‌گذارد.

استفاده از شمع مناسب با فاصله فیلر صحیح، بهترین شرایط کارکرد را برای عملکرد موتور تضمین می‌کند. تنظیم فیلر در حداقل فاصله توصیه شده می‌تواند فاصله طولانی‌تری بین تعویض شمع را تضمین کند (افزایش عمر شمع) و تنظیم فیلر در حداکثر عرض توصیه شده، امکان ایجاد بزرگترین شکاف با احتراق قوی را فراهم می‌کند، که می‌تواند برای کاربردهای با کارایی بالا استفاده شود، اما به قیمت تعویض مکرر شمع‌ها.

باید توجه داشت که تنظیم فیلر، به ویژه برای شمع‌های سوزنی و پلاتینیوم یا ایریدیوم، کاری بسیار دقیق و حساس است. برای جلوگیری از آسیب دیدن موتور یا کویل و اطمینان از تنظیمات دقیق، حتماً قبل از انجام هر نوع اقدامی، با یک متخصص و مکانیک کاربلد مشورت کنید. همچنین، در صورت خرید شمع نو، بهتر است قبل از نصب، فیلر آن را طبق عدد روی شمع تطبیق دهید تا از عواقب شکاف نادرست جلوگیری شود.