شمع خودرو چیست و چه زمانی باید تعویض شود؟ + علائم خرابی

یکی از قطعات مهم در ماشین که تاثیر زیادی در کاهش مصرف سوخت دارد، شمع خودرو است که با ایجاد جرقه و الکتریسیته باعث احتراق سوخت خودرو می‌گردد. از مواردی که باعث اهمیت این قطعه کوچک در خودرو می‌شود این است که در هنگام خرابی این قطعه، مصرف سوخت تا 30% کاهش میابد، پس باید از سالم بودن شمع خودرو اطمینان حاصل کرد.

در خصوص شمع خودرو باید توجه داشته باشید که استهلاک این قطعه در گذر زمان اتفاق می‌افتد و در صورتی که نسبت به تعویض آن در زمان درست اقدام نشود، مخلوط هوا و سوخت به صورت ناقص می‌سوزد و باعث خراب شدن موتور خودرو می‌شود. پس پیشنهاد می‌شود تا قبل از بروز مشکلات جدی در عملکرد خودرو، نسبت به تغییر این قطعه کوچک اما با اهمیت اقدام نمایید. با ما همراه باشید تا در ادامه نسبت به شمع خودرو، ویژگی‌های آن، انواع آن و... شناخت بهتری پیدا کنید.

شمع خودرو چیست؟

یکی از قطعات کوچک و پرکاربرد در خودرو، شمع خودرو است که به وسیله آن، جرقه اولیه برای احتراق سوخت خودرو، زده می‌شود. اهمیت این قطعه به قدری است که در صورت نقص فنی و مشکل در عملکرد آن، امکان روشن شدن خودرو وجود ندارد و یا در صورت بروز مشکل و عدم بررسی و رفع آن، امکان صدمه به قطعات اصلی ماشین، (مانند موتور) افزایش می‌یابد.

می‌توان اینطور بیان کرد که شمع خودرو انرژی الکتریکی باتری را به محفظه سوخت رسانده و با ترکیب اکسیژن و سوخت، انرژی کافی برای به حرکت ماشین تامین می‌شود. محل قرارگیری شمع ماشین بر روی سیلندر در محفظه احتراق سوخت است. اصولا بر روی هر سیلندر خودرو دو عدد شمع خودرو قرار می‌گیرد، و باید هنگام تعویض شمع خودرو به ظرفیت موتور خودرو توجه کرد، زیرا یکی از عواملی که موجب خرابی موتور ماشین می‌گردد، احتراق ناقص سوخت و فرسایش موتور خودرو می‌باشد.

انواع شمع خودرو

شمع خودرو قطعه‌ای است که در انتهای سیلندر و روی سر سیلندرها نصب می‌شود و وظیفه آن ایجاد جرقه برای احتراق مخلوط هوا و سوخت است. شمع‌ها بر اساس فاکتورهای گوناگون از جمله جنس و تعداد الکترود و همچنین کد حرارتی به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند. از جمله مهم‌ترین انواع شمع‌ها می‌توان به شمع‌های گرم، نیمه گرم، سرد، سوزنی و… اشاره کرد.

شمع گرم

شمع گرم دارای پایه بلندتری نسبت به شمع سرد است و توان انتقال حرارت کمتری دارد. این نوع شمع برای خودروهایی که موتورهایی با درجه حرارت بالا دارند استفاده می‌شود.

شمع نیمه گرم

شمع نیمه گرم دارای پایه‌ای بین شمع گرم و سرد است. این نوع شمع برای خودروهایی که موتورهایی با درجه حرارت متوسط دارند استفاده می‌شود.

شمع سرد

شمع سرد دارای پایه کوتاه‌تری نسبت به شمع گرم است و توان انتقال حرارت بیشتری دارد. این نوع شمع برای خودروهایی که موتورهایی با درجه حرارت پایین دارند استفاده می‌شود.

شمع سوزنی

شمع سوزنی دارای الکترود مثبتی به شکل سوزن است. این نوع شمع جرقه بهتری نسبت به شمع معمولی ایجاد می‌کند و به همین خاطر با بالا بردن کیفیت احتراق در سیلندر باعث کاهش مصرف بنزین، بهبود شتاب و… خواهد شد. خود شمع‌های سوزنی به دو دسته ایریدیومی و پلاتینیومی تقسیم می‌شوند که این تقسیم‌بندی بر اساس جنس آلیاژی است که در الکترودها بکار می‌رود.

شمع ایریدیومی

شمع ایریدیومی دارای الکترود مثبتی از جنس ایریدیوم است. ایریدیوم یک فلز بسیار مقاوم است و طول عمر شمع ایریدیومی را افزایش می‌دهد.

شمع پلاتینیومی

شمع پلاتینیومی دارای الکترود مثبتی از جنس پلاتین است. پلاتین نیز یک فلز بسیار مقاوم است و طول عمر شمع پلاتینیومی را افزایش می‌دهد.
انتخاب نوع شمع خودرو مناسب باید بر اساس شرایط موتور خودرو انجام شود. برای انتخاب نوع شمع مناسب می‌توانید از دفترچه راهنمای خودرو استفاده کنید یا با یک مکانیک خودرو مشورت کنید.

نحوه کارکرد شمع خودرو

شمع خودرو قطعه‌ایست که بر روی سر سیلندر قرار می‌گیرد و به وسیله ایجاد جرقه، باعث مشتعل شدن سوخت خودرو و اکسیژن می‌شود. در نتیجه نیروی موتور برای حرکت خودرو را تامین می‌کند. به بیان دقیق‌تر و تخصصی‌تر نحوه کارکرد شمع خودرو، ایجاد قوس الکتریکی و بدون ایجاد تماس بین الکترود مرکزی و الکترود کناری است که باعث جرقه در فضای بین آن‌ها می‌باشد.

شمع خودرو از قطعات کوچک اما مهم تشکیل شده است که در صورت اختلال در عملکرد شمع خودرو، ممکن است نیاز به تعویض شمع خودرو، احساس شود. بخش های مختلف شمع خودرو به شرح زیر می‌باشد:

- عایق چینی

- بدنه شمع

- ترمینال شمع

- پایه شمع

- الکترود مثبت

- گپ

- الکترود منفی

شمع خودرو چگونه عمل می‌کند؟

به طور کلی می‌توان مراحل اصلی جرقه زنی شمع ماشین را در 3 مرحله نام برد، که در ادامه به طور دقیق عملکرد شمع خودرو شرح داده می‌شود:

- انتقال جریان برق به شمع

شمع به وسیله یک سیم که عایق الکتریسیته می‌باشد، به یک سیم پیچ الکتریکی به منظور ایجاد جریان برق الکتریکی متصل می‌گردد. در این میان برق تولید شده توسط کوئل(سیم پیچ الکتریکی) به الکترود مثبت منتقل می‌شود و تا پایه شمع ادامه پیدا می‌کند.

- یونیزه کردن ترکیب اکسیژن و سوخت

شمع برای انتقال نهایی الکتریسیته از الکترود مثبت به الکترود منفی، جریان برق قوی تری به گپ وارد می‌کند، این اتفاق باعث تغییر ساختار مولکولی و یونیزه کردن مخلوط اکسژن و سوخت می‌گردد. با عبور جریان برق از این ترکیب، انتقال به الکترود منفی، انجام می‌شود.

- جرقه زنی

عملکرد سیستم جرقه زنی تنها توسط شمع خودرو صورت نمی‌گیرد و اجزای دیگری مانند کوئل، دلکو و وایر شمع‌ها نیز در جرقه زنی خودرو سهیم اند، اما عمل جرقه زنی به طور اختصاصی توسط شمع خودرو انجام می‌شود، وظیفه کوئل بالا بردن ولتاژ دریافتی توسط باتری خودرو برای جرقه زنی بهتر توسط شمع خودرو می‌باشد. برق بعد از کوئل وارد دلکو در خودروهای کاربراتوری می‌شود، دلکو نیز وظیقه تقسیم برق به شمع های خودرو و زمان بندی برای جرقه زنی را به عهده دارد. این وظیفه در ماشین‌های انژکتوری به کمک کامپیوتر خودرو انجام می‌شود. بعد از آن برق از طریق سیم به شمع‌ها می‌رسد و احتراق سوخت آغاز می‌شود.

انواع شمع خودرو

شمع های خودرو را میتوان از نقطه نظرهای گوناگون به چندین دسته تقسیم بندی کرد. معمول ترین این دسته بندی ها بر اساس، تعداد الکترود، جنس الکترود، کد حرارتی می‌باشد که در ادامه به طور دقیق تر آشنا خواهید شد.

بر اساس تعداد الکترود

یکی از انواع دسته بندی شمع های خودرو بر اساس تعداد الکترودهای منفی در شمع می‌باشد که بزرگترین حسن آن‌ها، مقاومت در برابر خوردگی می‌باشد. تعداد الکترودهای منفی در شمع خودرو متفاوت است و بین 1 تا 4 عدد متغیر است. این شمع ها در تمامی خودروها قابل استفاده نیستند و باید از سوی شرکت تولید کننده استفاده از آنها تایید شود. به طور معمول طول عمر شمع خودرو با چند الکترود منفی بالاتر از شمع با یک الکترود منفی است. از جمله ویژگی های استفاده از این نوع شمع ها، احتراق کامل سوخت، کد حرارتی بالا، خوردگی با سرعت کم و یکسان در تمامی قسمت های شمع خودرو می‌باشد. همچنین محدودیت هایی نیز در استفاده از این شمع ها وجود دارد، مانند، قیمت بالاتر به نسبت شمع های تک الکترود، قابل تنظیم نبودن گپ و مناسب نبودن برای تمام مدلهای خودرو می‌باشد.

بر اساس جنس الکترود

یکی دیگر از انواع دسته بندی شمع های خودرو، طبقه بندی بر اساس جنس الکترود مثبت شمع خودرو می‌باشد. یکی از انواع این دسته بندی ها، شمع سوزنی و شمع معمولی می‌باشد که به شکل الکترود مثبت در شمع ها اشاره دارد.

شمع های معمولی با الکترود مثبت تخت، از جنس مس با روکش نیکل هستند و جرقه زنی در آنها کیفیت بالایی ندارد و باعث مصرف بیشتر سوخت خودرو می‌گردد. عموما این شمع ها مقاومت کمی در برابر حرارت دارند و عمر مفید آنها به نسبت شمع های سوزنی کمتر است. اما یکی از ویژگی های اصلی این مدل شمع ها که خرید این دسته شمع ها را توجیه پذیر می‌کند قدرت جرقه زنی بالا به دلیل رسانا بودن مس به کار رفته شده در ساختمان این مدل شمع هاست.

از طرفی دیگر شمع های سوزنی به علت نوک تیز، جرقه زنی در آن‌ها دقیق تر انجام می‌شود و شعله پر قدرت تری ناشی از این جرقه زنی ایجاد می‌کند. از جمله مزایای استفاده از این نوع شمع در خودرو می‌توان به مواردی همچون کاهش مصرف سوخت، کاهش صدا، شتاب بیشتر، دیرتر خراب شدن و کاهش استهلاک قطعات ماشین اشاره کرد. شمع‌های سوزنی از نظر متریال مورد استفاده در الکترود مثبت خود به دو دسته شمع های پلاتینیوم و شمع های ایریدیوم تقسیم بندی می‌شوند.

شمع های پلاتینیوم، ضریب حرارتی بالایی دارد و به لطف استفاده از فلز پلاتینیوم در دور موتور بالا شاهد افزایش دما نخواهیم بود، این شمع ها معمولا عمر مفید بالایی دارند و احتراق سوخت در آنها به صورت کامل انجام می‌شود.

شمع های ایریدیوم بهترین شمع های سوزنی در بازار هستند که در ساختار آنها از فلز ایریدیوم برای الکترود مثبت و از پلاتین برای الکترود منفی آنها، استفاده شده است. مقاومت حرارتی ایریدیوم بسیار زیاد است و به کمک این ویژگی بهترین و دقیق ترین جرقه زنی و احتراق کامل سوخت، انجام میپذیرد و همچنین طول عمر بالایی دارند و در برابر آسیب های ناشی از خوردگی و ذوب شدن، مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.

به طور کل می‌توان گفت تفاوت اصلی شمع های معمولی و شمع سوزنی در طول عمر، کد حرارتی و نحوه کارکرد آنها می‌باشد، یکی از نکاتی که در هر صورت باید به آنها توجه کرد این است که شمع خودرو متناسب با عملکرد خودرو انتخاب شود و لزوما استفاده از شمع خودرو با کیفیت بالا، بهترین کارکرد را بر روی خودرو نخواهد داشت. در هنگام خرید شمع خودرو باید به توصیه های شرکت سازنده خودرو  توجه نمود.

بر اساس کد حرارتی

کد حرارتی شمع به میزان حرارت در آخرین مرحله و مقاومتش در برابر حرارت می‌گویند. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که دمای بالا باعث احتراق زود هنگام نشود و شمع خودرو بتواند تا زمانی که یونیزه شدن کامل شود، دما را کنترل کند. همچنین باید توجه نمود که دما به حدی زیاد باشد که از رسوب اکسیژن و سوخت در الکترودها جلوگیری شود. کد حرارتی بیانگر توانایی انتقال حرارت توسط شمع خودرو است که به عواملی مانند جنس شمع و رزوه و... بستگی دارد. از جمله مواردی که در تعیین کد حرارتی شمع خودرو موثر است میتوان به طول و مساحت پایه شمع، ضریب هدایت حرارتی و... اشاره نمود. به طور کلی شمع خودرو بر اساس این موارد به سه گروه شمع سرد، شمع نیمه گرم و شمع گرم تقسیم بندی می‌شوند.

علائم خرابی شمع خودرو

شمع خودرو یکی از قطعات کوچک اما مهم در خودرو است که در صورتی که با مشکل مواجه شود و این مشکلات بر طرف نشوند، ایرادات اساسی برای خودرو به وجود می‌آید، عواملی مانند لرزش هنگام حرکت ماشین، کاهش شتاب خودرو، خارج شدن دود زیاد از اگزوز خودرو که ناشی از احتراق ناقص سوخت می‌باشد و... از این دست عوامل هستند که باید حتما مورد توجه قرار بگیرند. در صورتی که هر یک از مواردی که در ادامه گفته خواهد شد را در خودرو مشاهده کردید، توصیه می‌کنیم نسبت به آن ها بی توجه نباشید و به کمک یک تکنسین یا تعمیرکار، علت را بررسی نمایید:

• هنگامی که ماشین به سختی روشن می‌شود.
• مصرف سوخت خودرو بیش از حد معمول می‌شود.
• از موتور ماشین، سر و صدای زیادی تولید می‌کند.
• ماشین، توانایی شتاب گرفتن ندارد.
• چراغ چک ماشین روشن می‌شود.

تا الان سعی بر آن شد تا به صورت عمده مشکلات شمع ماشین بر اساس کارکرد خودرو، بررسی شود، از دیگر عواملی که باید در طول استفاده از خودرو به آن توجه کرد، توجه به رسوبات حاصل از احتراق خودرو، کثیف شدن الکترودها، خوردگی الکترودها و مواردی از این قبیل است که باعث ایجاد اختلال در احتراق سوخت ماشین می شود. در صورتی که سوخت خودرو ناقص بسوزد مشکلات متعددی در ماشین به وجود می آید که در ادامه به بررسی آن ها می‌پردازیم:

ترک روی چینی شمع: از جمله عواملی که باعث ایجاد ترک روی چینی شمع می شود زیاد شدن فاصله گپ و عبور بیش از حد جریان برق با ولتاژ بالا می باشد

شکستن چینی شمع: شکستن چینی شمع در صورت وارد شدن ضربه و نصب اشتباه، ممکن است اتفاق بیافتد

روغنی بودن پایه شمع: روغن سوزی در سیلندر یکی از مشکلات اساسی در خودرو است که باعث بروز چنین مشکلی در شمع یا تمامی شمع های سیلندرها میشود.

خوردگی و از بین رفتن الکترودها: عدم کنترل دما و پایین بودن ضریب حرارتی در شمع ماشین باعث از بین رفتن و ذوب شدن الکترود در شمع می‌گردد.

رسوب گرفتن پایه الکترودها: یکی از اثرات ناشی از احتراق ناقص سوخت در خودرو و کیفیت پایین سوخت، رسوب گرفتن الکترودها می‌باشد.

تغییر رنگ چینی عایق: در حالت طبیعی رنگ این چینی باید خاکستری، زرد و یا قهوه ای کمرنگ باشد، در صورتی که رنگ این قطعه به صورتی یا قرمز تغییر پیدا کرد، میزان اکتان موجود در سوخت باید بررسی گردد. یکی از عوامل موثر در این اتفاق افزودنی های موجود در سوخت بدون سرب می باشد.

زمان تعویض شمع خودرو

تعویض شمع خودرو بنا بر جنس الکترود مثبت شمع خودرو متغیر است و نمی‌توان برای تمامی مدل های شمع خودرو یک بازه ی زمانی برای تعویض مشخص نمود، اما به صورت کلی شمع های مسی با روکش نیکل تا 30 هزار کیلومتر، شمع های ایریدیومی و پلاتینیومی بین 100 تا 150 هزار کیلومتر، طول عمر مفید دارند و بهتر است قبل از رسیدن به حداکثر ظرفیت شمع ها، تعویض شمع خودرو را باید مد نظر قرار داد.

بهترین مارک شمع خودرو 

جمع‌بندی و سخن پایانی

<p>در این مقاله سعی بر این شد تا شناخت کلی از شمع خودرو، اجزا و قطعات آن، نحوه کارکرد شمع خودرو، انواع شمع خودرو، علل خرابی شمع خودرو و بهترین برندهای تولید کننده شمع خودرو، به صورت کوتاه، حاصل شود. در صورتی که هنوز سوالاتی در ذهن شما وجود دارد در مورد اینکه مناسب ترین شمع برای خودروی شما کدام است، می‌توانید با فروشگاه شمع رحمتی به عنوان نمایندگی فروش انواع شمع خودروی اصلی و با کیفیت، تماس حاصل نمایید تا بهترین خرید ممکن را داشته باشید.

محصولات شمع رحمتی

شمع خودرو

شمع سوزنی
خرید شمع خودرو در تهران
نمایندگی فروش شمع سوزنی در تهران